درمان یبوست با سبوس

برای این که بدانید چرا یبوست رخ می‌دهد، ابتدا باید کارکرد طبیعی روده را بشناسید. در این مقاله ما سعی داریم بیماری پنهان یبوست و تاثیر سبوس در یبوست را برای شما توضیح دهیم.

کارکرد طبیعی روده

غذاها و مایعات سفر دور و دراز خود را در دستگاه گوارش شما با عبور سریع از دهان تا معده آغاز می‌کنند. عضلات معده شل می‌شوند تا گنجایش غذای بلعیده شده را داشته باشند، امّا مایعات در طی ۲۰ دقیقه وارد روده کوچک شده و مواد جامد چند دقیقه دیرتر به آنجا می‌رسند. اگر چه این فرآیند از معده و دهان آغاز می‌شود، اما بیشتر فرایند گوارش در روده کوچک اتفاق می‌‌افتد.
با ورود مواد غذایی و مایعات به جریان خون، محتویات روده فشرده‌تر و سفت‌تر می‌شوند.
دیواره روده دارای عضلاتی است که به طور ریتمیک منقبض‌ شده و مواد غذایی را به جلو می‌رانند. شبکه عظیمی از اعصاب، این انقباضات را با یکدیگر هماهنگ کرده وهورمون‌های مختلف این فرآیند را تنظیم می‌کنند.
در افراد سالم در حدود شش ساعت طول می‌کشد تا غذا از روده کوچک عبور کند. سپس مواد غذایی وارد روده بزرگ یا کولون (یا قولون) می‌شوند. آب اضافی غذا در روده بزرگ جذب شده و میلیون‌ها باکتری که در آنجا زندگی می‌کنند، بو و رنگ خاص مدفوع را به آن می‌دهند.
انقباضات غیرارادی عضلات دیواره روده بزرگ محتویات غذایی را از میان آن به جلو می‌رانند. زمان مورد نیاز برای عبور مواد از کولون متفاوت بوده و در افراد سالم به طور متوسط به ۱۸ تا ۲۰ ساعت می‌رسد.
بعد نوبت به راست‌روده در انتهای کولون می‌رسد. روده بزرگ قادر است مقدار زیادی مدفوع را ذخیره کند. زمانی که راست‌روده از مدفوع پر می‌شود، علائمی مبنی بر نیاز به تخلیه مخابره می‌کند. در این حالت دو حلقه عضلانی که مجرای مقعد را بسته و از نشت مواد به خارج جلوگیری می‌کنند، شروع به شل شدن می‌کنند. در عین حال عضلات روده بزرگ منقبض می‌شوند تا مدفوع را به خارج برانند و انقباض ارادی عضلات شکمی این امر را تسهیل می کند اختلال در این فرایند پیچیده می تواند مشکلات زیادی ایجاد کند.
یبوست یک عارضه معده ای – روده ای رایج است. معمولاً افرادی که این مشکل را دارند، حرکات معده ای و گوارشی کندتری دارند.
اما علایم یبوست کدامند؟ به طور کلی اگر کمتر از 3 بار در هفته دفع مدفوع دارید و مدفوع تان سفت و خشک است احتمالا به یبوست مبتلا شده اید. خوشبختانه بیشتر نمونه های یبوست، موقتی هستند. اصلاح شیوه زندگی مانند ورزش و رژیم غذایی پرفیبر می تواند برای تخفیف یبوست کافی باشد. یبوست می تواند با ملین های بدون نسخه نیز درمان شود.

نشانه های بروز یبوست

کاهش حرکات گوارشی و اجابت مزاج لزوماً بدین معنا نیست که به یبوست مبتلا شده باشید. اگر 2 و یا تعداد بیشتری از علائم یا نشانه های زیر در مورد شما مصداق داشته باشند احتمالا به یبوست مبتلا می باشید:
• دفع کمتر از 3 بار مدفوع در هفته
• داشتن مدفوع سفت
• احساس فشار شدید در طول حرکات روده ای
• احساس مسدود شدن مقعد
• احساس تخلیه ناکامل پس از اجابت مزاج
• نیاز به کمک گرفتن از دستها برای اجابت مزاج مانند تخلیه دستی یا دستکاری قسمت پایین شکم

با وجود اینکه یبوست می تواند آزار دهنده باشد، اما معمولا جدی نیست اغلب افرادی که یبوست دارند، معالجه بیماری خود را پیگیری نمی کنند در حالی که یبوست مزمن ممکن است منجر به عوارض یا علائم زمینه ساز اختلالات جدی شود. اگر یبوست در شما بدون هیچ دلیلی شروع شده است یا اگر تغییراتی در زمینه عادت های مرتبط با اجابت مزاجتان دارید و اگر علائم یبوست تان شدید هستند و بیشتر از 3 هفته طول می کشند می بایست به پزشک معالج مراجعه نمایید. ابتلا به هر کدام از علایم زیر ممکن است مشکلات جدی تری را برای سلامتی شما ایجاد کند، پس اگر عوارضی به شرح زیر را در خود مشاهده نمودید حتما به پزشک معالج مراجعه نمایید:
• اجابت مزاج با فاصله بیش از 3 روز (علیرغم اصلاح رژیم غذایی یا افزایش فعالیت بدنی)
• درد زیاد شکم
• وجود خون در مدفوع
• یبوستی که به حالت اسهال تغییر پیدا می کند
• درد مقعد
• مدفوع خیلی نازک شبیه مداد
• کاهش وزن بدون دلیل

علت بروز یبوست

معمولا محصولات دفعی هضم (مدفوع) به وسیله انقباضات ماهیچه ای روده به جلو رانده می شوند. در روده بزرگ (کولون)، اکثر آب و نمک مخلوط دفعی بازجذب می شوند زیرا بدن آنها را برای بسیاری از عملکردهای ضروری اش لازم دارد. وقتی کلون بیش از حد آب جذب کند یا اگر انقباضات ماهیچه ای کلون به آرامی صورت گیرند، مدفوع سفت و سخت می شود و از میان کلون شما بسیار آرام عبور می کند. این امر دلیل اصلی یبوست است .اگر ماهیچه هایی که برای حرکت دادن شکم استفاده می شوند به درستی هماهنگ نشوند ممکن است به یبوست مبتلا شوید. این مشکل اختلال قسمت تحتانی لگن (anismus) نامیده می شود و باعث می شود شما با اکثر حرکات شکمی و دفع مدفوع ها (حتی نوع نرم آن) درد سختی را تحمل کنید.
تعدادی از عواملی که باعث کاهش تخلیه روده ای می شوند عبارتند از:
• دریافت مایعات ناکافی یا دهیدراته شدن بدن
• دریافت فیبر ناکافی در رژیم غذایی تان
• نادیده گرفتن حرکات روده ای و نیاز به اجابت مزاج یا توجه نکردن به انجام به موقع اجابت مزاج
• کمبود فعالیت فیزیکی(بخصوص در بزرگسالان)
• سندرم روده تحریک پذیر
• تغییرات در شیوه زندگی یا زندگی عادی مانند بارداری،پیری و مسافرت
• بیماری
• استفاده مداوم یا معتاد شدن به ملین ها
• برخی بیماری های مشخص مانند: دیابت، سکته، بیماری های تیروئید و پارکینسون
• مشکلاتی مرتبط با کولون و رکتوم مانند انسداد روده یا دیورتیکولوز
• داروهای مشخص مانند داروهای تسکین دهنده درد، دیورتیک ها و آنهایی که در درمان بیماری پارکینسون، فشار خون بالا و افسردگی استفاده می شوند
• اختلالات هورمونی مانند کم کاری غده تیروئید
• شکاف مربوط به مقعد و هموروئید که می تواند تشنجی را در ماهیچه اسفنکتر مقعد تولید کند.
• از دست دادن نمکهای بدن در هنگام استفراغ یا اسهال
• جراحت هایی در هسته نخاعی که می توانند بر اعصابی که به روده منتهی می شوند اثر گذارند.
• یبوست ممکن است نشانه بسیاری از عوارض بالینی جدی مانند: سرطان کولورکتال، اختلالات هورمونی یا بیماری های اتو ایمیون باشد.

در بچه ها یبوست ممکن است نشان دهنده بیماری هیرشیرونگ (Hirschsprung) باشد شرایطی که منجر به از دست دادن بخشی از سلول های عصبی مرتبط با کولون می شود. اگر بچه ها از دستشویی بترسند یا دوست نداشته باشند که به دستشویی مراجعه کنند دچار یبوست می شوند. کودکان بزرگتر نیز ممکن است به نیاز بدنشان به اجابت مزاج بی توجهی کنند یا آن را نادیده بگیرند.

عوامل خطر یبوست

اگر موارد زیر برای شما مصداق داشته باشند احتمال ابتلا به یبوست در شما بیشتر می گردد:
• مسن بودن
• منزوی و تنها شدن
• بستری شدن در رختخواب
• رژیم غذایی کم فیبر
• مصرف ناکافی مایعات
• مصرف برخی داروهای خاص شامل داروهای مسکن،آرام بخش ها یا برخی داروها که باعث کاهش فشارخون می شود.
• شیمی درمانی
• زنان بیشتر از مردان و کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار یبوست می شوند.
• اگر باردار هستید ممکن است به خاطر تغییرات هورمونی دوران بارداری، احتمال ابتلا به یبوست در شما بیشتر گردد.

عوارض یبوست

اگر چه یبوست می تواند به شدت آزار دهنده باشد، اما این مسئله زیاد جدی نیست. اگر یبوست مداوم باشد و مخصوصا اگر موجب وارد شدن فشار زیادی بر بدن گردد ممکن است بعضی عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
• هموروئید یا ترک (ایجاد شکاف) در مقعدتان و این هنگامی رخ می دهد که مدفوع سخت موجب انبساط اسفنکتر تحتانی گردد.
• به هم فشردگی مدفوعی وقتی که توده ای از مدفوع سخت که بوسیله حرکات روده ای معمولی دفع نمی شود و ممکن است نیاز داشته باشید که مدفوع به هم چسبیده را به صورت دستی حذف کنید.
• افتادگی روده هنگامی اتفاق می افتد که مقدار کوچکی از بافت روده در بین ناحیه مقعد بوجود می آید. این شرایط منجر به ترشح موکوس از مقعد می شود.
• اگر مداوما از ملین ها استفاده کنید ممکن است سندرم روده در شما ایجاد گردد که این موضوع باعث می شود که معده و دستگاه گوارش شما برای درست کار کردن به این ملین ها وابسته بشود. ملین هایی که استفاده می شوند ممکن است منجر به مشکلات دیگری نیز بشوند که شامل جذب ناکافی ویتامین ها و دیگر مواد مغذی است و باعث آسیب رساندن به دستگاه گوارشی شما می شود.

تغییر شیوه زندگی

تغییرات ساده در رژیم غذایی و شیوه زندگی تان در بیشتر موارد کمک خواهد کرد که علائم یبوست از بین بروند و یبوست را مدیریت کنید. از یک و یا تعداد بیشتری از توصیه های زیر پیروی نمایید:

رژیم پرفیبر:

پک رژیم پرفیبر با حداقل 20 تا 35 گرم فیبر در هر روز به نرم شدن و افزایش حجم مدفوع تان کمک می کند. غذاهایی با فیبر بالا شامل دانه ها، حبوبات کامل و میوه ها و سبزیجات تازه هست. غذاهای محدود که اصلا فیبر ندارند و یا به مقدار کمی فیبر دارند عبارتند از: پنیر،گوشت و غذاهای فرایند شده.

ورزش منظم:

افزایش فعالیت فیزیکی به فعالیت روده ای کمک خواهد کرد.

دریافت مایعات کافی:

نوشیدن مقدار کافی آب به نرم کردن مدفوعتان کمک خواهد کرد.
زمان کافی برای اجابت مزاج و دفع مدفوع اختصاص دهید برای مواقعی که به دستشویی می روید زمان کافی اختصاص دهید. و نیازتان را برای دفع نادیده نگیرید.

پیشگیری از بروز یبوست

•  رژیم غذایی با فیبر بالا را مصرف کنید: غذاهای با فیبر بالا شامل میوه ها وسبزیجات تازه،دانه ها وحبوبات کامل هستند. غذاهایی که فیبر ندارند یا فیبر آنها پایین است شامل پنیر،گوشت و غذاهای فرایند شده هستند
•  فعالیت فیزیکی منظم: فعالیت فیزیکی منظم که می تواند شامل پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا باشد را برای کمک به تحریک عملکرد روده انجام دهید.حداقل 30 دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته توصیه می شود.
•  تلفن های معمولی را جواب ندهید: به بهانه تلفن و یا هر چیز دیگر دستشویی رفتن خود را منتفی نکنید هر چه قدر که این موضوع را به تاخیر بیندازید آب بیشتری از مدفوعتان جذب می شود و آن را سخت تر می کند.
•  درباره مصرف ملین های تحریک کننده مراقب باشید: استفاده مداوم از موادی مانند Correctol و Dulcolax می تواند باعث شود که کولون شما به آنها وابسته شود و ممکن است به تدریج نیاز پیدا کنید که دوز آنها را بالا ببرید تا آنجا که حتی عملکرد طبیعی روده شما متوقف و مختل شود . برای کسب آسودگی موقت از ملین نمک دار مانند شیر- منیزیم که آب را به داخل کولون برای روان سازی مدفوع می کشد، استفاده کنید. بدون تجویز دکتر از دادن ملین ها به اطفال خودداری کنید.

فيبر و يبوست

يكي از دلايل ايجاد يبوست خصوصا در مناطق صنعتي و شهري عدم دريافت كافي از مواد غذايي حاوي فيبر نظير ميوه ها، سبزي ها، دانه هاي كامل، غلات و حبوبات مي باشد. اين افراد كمتر از 10 گرم فيبر در روز دريافت مي كنند همين امر باعث يبوست در آنها مي شود. اضافه كردن 25 تا 30 گرم فيبر در رژيم غذايي روزانه مي تواند به رفع اين مشكل كمك كند. همانطور كه پيشتر گفته شد، فيبر در دستگاه گوارش هضم و جذب نمي شود، مدفوع مخلوط با فيبر مقدار زيادي آب جذب مي كند و در روده بزرگ به تدريج حجيم مي شود و به صورت توده مرطوبي در مي آيد و بر خلاف مدفوع بدون فيبر، خيلي سريع تر در روده حركت كرده و زودتر خارج مي شود. پيشتر محققان تصور مي كردند كه فقط فيبر نامحلول در آب كه عمدتا در دانه هاي كامل گندم وجود دارد براي رفع يبوست موثر است، ولي امروزه اعتقاد بر اين است كه هر دو نوع فيبر (محلول و نامحلول) براي رفع يبوست و كمك به سهولت دفع موثر است. پس استفاده بيشتر از ميوه ها، سبزي ها، سبو غلات، غلات کامل و حبوبات كه حاوي فيبر زيادي هستند بهترين درمان يبوست مي باشند.

فواید فیبر محلول

فیبر محلول می تواند در آب حل شده و فرم ژلاتینی بگیرد. این ماده ژلاتینی روی معیارهایی که در مورد سلامت قلب و ریسک دیابت مطرح اند تأثیر مهمی دارد. فیبر محلول به کاهش میزان کلسترول و گلوکز خون کمک می کند. خوردن غذاهایی که فیبر محلول زیادی دارند ریسک بیماری های قلبی را کاهش می دهد. مصرف روزانه 5 تا 10 گرم فیبر محلول، کلسترول را تا 5 درصد کاهش می دهد. فیبر محلول را به عنوان پریبیوتیک نیز محسوب می کنند. پریبیوتیک ها مانند غذا برای باکتری های مفید روده (پروبیوتیک ها) هستند. مصرف پریبیوتیک ها به میزان کافی، تولید پروبیوتیک های روده را افزایش می دهد.
منابع غذایی سرشار از فیبر محلول: سبوس برنج، نخود و لوبیا، جو دوسر، جو، مرکبات، توت ها، سیب، کلم بروکسل و سیب زمینی شیرین هستند.

فواید فیبر غیرمحلول

فیبر غیرمحلول برعکس فیبر محلول، در آب حل نمی شود. فیبر غیرمحلول بخش سفت تر گیاهان می باشد مانند پوسته ی بیرونی غلات کامل. فیبر محلول کمک می کند غذا در سیستم گوارشی بهتر حرکت کند و همچنین برای کارکرد مزاج هم مفید است. مصرف کافی فیبر غیرمحلول کمک می کند تا ضایعات روده سریع تر در مسیر آن حرکت کرده و ریسک سرطان کلورکتال(روده بزرگ) را کاهش می دهند.
منابع غذایی فیبر غیرمحلول: سبزیجات و میوه جات (مخصوصاً پوستشان)، غلات کامل (سبوس) مانند سبوس گندم، پالپ میوه و مغزها هستند.

نوشیدن آب فراموش نشود

برای این که بیشترین فواید فیبر نصیبتان شود، باید همراه با مصرف مقدار کافی آب باشد. فیبر محلول در آب حل می شود و فیبر غیرمحلول برای حرکت دادن ضایعات حجیم در مسیر گوارش به آب نیاز دارد. اگر می خواهید مصرف فیبرتان را بالا ببرید یادتان نرود که آب بیشتری نیز بنوشید. بعضی از افراد وقتی فیبر بیشتری مصرف می کنند، با علائم ناخوشایندی در سیستم گوارششان مواجه می شوند. این علائم موقتی هستند یعنی تا زمانی وجود دارند که بدن خودش را سازگار نماید، و نوشیدن آبفراوان به تسکین و کاهش این علائم ناشی از مصرف فیبر کمک می کند. نیاز به آب در افراد می تواند متفاوت باشد؛ اما به طور کلی باید آب بیشتری بنوشید تا در طول روز ادرارتان شفاف و تا حدودی بی رنگ باشد.
نتیجه گیری: اهمیت هر دو نوع فیبر
اهمیت فیبر در کاهش وزن بسیار بالاست. هر دو نوع فیبر برای کاهش وزن مفیدند. فیبر محلول به کاهش سرعت جذب مواد مغذی بعد از خوردن کمک کرده و برای پایین آوردن قند خون و کلسترول مفید است. افزایش مدت زمان احساس سیری در روند کاهش وزن اهمیت دارد زیرا باعث کاهش مصرف غذا می شود. فیبر غیرمحلول هم به احساس سیری کمک می نماید، در سیستم گوارشی به دفع ضایعات کمک کرده و مانع یبوست می شود. مصرف فیبر به مقدار کافی، ریسک انواع خاصی از سرطان ها را پایین آورده و به کارکرد منظم مزاج کمک می کند.

دکتر سبوس به نقل از مجله نگاه هستی

سبوس تخمیری

One thought on “درمان یبوست با سبوس

  • -امین

    بسیارعالی و آموزنده

نظری بدهید!

(نمایش داده نمیشود)

0
    0
    سفارشات شما:
    سبد خرید شما خالیست!بازشگت به خرید